Niepowściągliwe wymioty ciężarnych (hyperemesis gravidarum HEG ) – zainspirowana dzisiejszą wizytą pacjentki postaram się przybliżyć temat.
Ta rzadko występująca dolegliwość dotyczy ok. 2% kobiet w przeciwieństwie do postaci łagodnej, która jako poranne nudności występuje u większości ( 80 % ) ciężarnych. HEG dokucza o różnych porach dnia i nocy, powodując konieczność zmiany dotychczasowego trybu życia ( często ogranicza wyjście z domu ). Kryteria rozpoznania nie są jednoznacznie zdefiniowane i zwykle wyklucza się szereg innych, możliwych przyczyn. Niepowściągliwe wymioty ciężarnych pojawiają się zwykle ok. 4 – 10 tyg. ciąży, nasilenie przypada na 8 – 9 tydz., a ustępują między 16 – 20 tyg. Przyczyny nie są do końca poznane, ale wyodrębniono kilka czynników, które mają wpływ na występowanie HEG.
Są to:
1. Poziomy hormonów ( HCG – gonadotropiny kosmówkowej, progesteronu i estrogenu oraz hormonów tarczycy) korelują z występowaniem HEG
2. Stany zapalne górnego odc. ukł. pokarmowego ( przełyku, żołądka, dwunastnicy ), spowodowane obecnością helicobacter pylori.
3. Nadczynność tarczycy ( opisana jako oddzielna jednostka chorobowa – tyreotoksykoza ciążowa ) również nasila objawy.
4. Czynniki psychosomatyczne – tokofobia ( lęk przed porodem ).
5. Czynniki genetyczne ( podwyższony poziom białek kodowanych przez geny GDF15 i IGFBP7 )
6. W ciąży mnogiej HEG występują częściej
7. Choroba lokomocyjna, astma, cukrzyca sprzed ciąży są dodatkowym czynnikiem ryzyka.
Jak sobie pomóc?
Należy jeść często ( co 2 godz. ) w małych ilościach. W diecie powinny znaleźć się ulubione potrawy, których zapach nie prowokuje wymiotów. Należy wyeliminować z diety posiłki pikantne i kwaśne. Pić dużo niegazowanych płynów ( unikać kawy i herbaty). Natomiast imbir, który jest zwyczajowo zalecany, ponieważ zmniejsza nudności w przypadku HEG może je nasilać. Jak my możemy pomóc? – efektywna jest akupunktura ( suche igłowanie ) – terapia nieinwazyjna i bezpieczna. Delikatne techniki osteopatyczne stosowane w celu wyciszenia ukł. autonomicznego i zmniejszenia napięć kapsuły brzusznej i mm. szkieletowych likwidują, lub znacząco zmniejszają dolegliwości. Stwierdzono, że suplementacja witaminowa stosowana w okresie prenatalnym pozwala uniknąć wystąpienia HEG.
Czy występowanie HEG może zaszkodzić dziecku ???
Dotychczasowe badania nie wykazały zwiększonego ryzyka uszkodzenia płodu w porównaniu z grupami kontrolnymi. Pod wpływem wymiotów mogą powstać zaburzenia elektrolitowe u matki, które należy jak najszybciej wyrównać. Niewyrównane niedobory elektrolitów mogą powodować poronienia, poród przedwczesny, niską masę urodzeniową dziecka, lub wady wrodzone. Postępowanie uzależnione jest od wielu czynników i nie ma jednolitych kryteriów. Do oceny stanu klinicznego i stopnia nasilenia objawów stosuje się indeks PUQE – pregnancy-unique quantification of emesis and nausea. Wyższy indeks koreluje z nasileniem objawów.
Ciężarną kieruje się do szpitala jeśli:
- Ubytek masy ciała jest > 5%
- Objawy utrzymały się po 20 tyg. ciąży
- Wystąpiły zaburzenia elektrolitowe
- Kwasica
- Dodatkowe infekcje
- Skrajne zmęczenie, wyczerpanie ( omdlenia )
- Niskie ciśnienie tętnicze, wysokie tętno
- Leczenie polega na dożylnym nawadnianiu, wyrównaniu niedoboru elektrolitów, farmakoterapii,
stosuje się optymalną dietę.
Piśmiennictwo
Best Practice & hyperemesis Research Clinical Obstetrics and Gynaecology, 2009; 23:
549–564
Management strategies for Cecilia Bottomley a , Tom Bourne PhD b
T Położnictwo i ginekologia. Grzegorz H. Bręborowicz (red.). Wydawnictwo Lekarskie PZWL, s. 99-
102. 83-200-3082-X
Tkaczuk-Włach J, Robak-Chołubek D, Sobstyl M, Baran A, Jakiel G. Niepowściągliwe wymioty
ciężarnych, „Przegląd Menopauzalny” 5, 310–315 (2007)
Verberg MF, Gillott DJ, Al-Fardan N, Grudzinskas JG. Hyperemesis gravidarum, a literature review.
„Human reproduction update”. 5 (11). s. 527–39.
